نقد و بررسی فیلم قاتل اهلی؛ قاتل مسعود کیمیایی و سینمای او

به گزارش میم ست در جدیدترین نقد و بررسی های سینمای ایران می خواهیم در این مقاله به نقد و بررسی فیلم درام  قاتل اهلی بپردازیم. با ما همراه باشید.

خلاصه فیلم قاتل اهلی

حاج‌آقا دکتر جلال سروش ، کارآفرین موفق بخش خصوصی، تصمیم به افشای خیانت‌های شرکت پیسارو که مافیای قدرت و ثروت است می‌گیرد. سیاوش مطلق  و احمد کیا (حمیدرضا آذرنگ) فرزندخوانده‌های سروش‌اند و سیاوش نه‌تنها مورداعتمادترین فرد نزد سروش است، بلکه دلبستهٔ مهتاب، دختر او هم هست؛ اما مهتاب رابطهٔ عاطفی با بهمن (پولاد کیمیایی)، خوانندهٔ پاپ، دارد. تعطیلی کنسرت‌ ها دامنهٔ اختلافات اقتصادی سروش و شرکت پیسارو تاوانی دارد که نه‌فقط اطرافیانش بلکه همهٔ مردم باید آن را بپردازند و….

نقد فیلم قاتل اهلی

وقتی شنیدیم قرار است پرویز پرستویی با مسعود کیمیایی همکاری کند، تصور کردیم یکی از بهترین آثار سینمای ایران در راه است. قبل از اینکه فیلم به جشنواره برود پرویز پرستویی اعتراض کرد که نسخه نهایی فیلم هیچ شباهتی به فیلمنامه ای که براساسش نقش قبول کرده ندارد. همان موقع بود که باید فاتحه «قاتل اهلی» را می‌خواندیم. فیلم به جشنواره رفت ولی حاشیه های فیلم تمام نشدنی بود. همه اصحاب رسانه در اکران فیلم در برج میلاد به آن خندیدند. در کنفرانس خبری پولاد کیمیایی و لشکری قوچانی (تهیه کننده فیلم) درگیر شدند. مسعود کیمیایی و پسرش پولاد عقیده داشتند تهیه کننده فیلم را سلاخی کرده است. آن می گفتند تهیه کننده شخصیت بهمن که یک خواننده معترض است را تا می شده از فیلم حذف کرده اند. و این کار فیلم را هم نابود کرده است. مسعود کیمیایی اعلام کرد که تدوین نهایی فیلم را قبول ندارد و همان هایی که در سالن می خندیدند دست زدند و استاد استاد گویان قاتل اهلی را به پدرخوانده تشبیه کردند. حاشیه ها همچنان ادامه داشت. پرویز پرستویی به کلی خودش را کنار کشید. هر چه به اکران عمومی فیلم نزدیک تر می شدیم درگیرهای تهیه کننده با  کیمیایی و پسرش بیشتر می شد. تیزر فیلم با صدای امیرعباس گلاب منتشر شد که این تیزر را هم مسعود کیمیایی قبول نداشت. او بیان کرد که این صدای یک خواننده معترض نیست. صدای خواننده ای را روی تیزر گذاشته بودند که کسی باور نمی کرد به او اجازه اجرای کنسرت را ندهند. در هر صورت فیلم به اکران رسید، صدای پولاد کیمیایی بلند شد که دست کاری های تهیه کننده فیلم را خراب کرده است. وقتی فیلم را ببینید می فهمید که قاتل اهلی نه به خاطر شخصیت هایش و نه به خاطر دست بردن های تهیه کننده، بلکه به خاطر فیلمنامه و داستان اش است که یک کابوس تمام نشدنی است. قاتل اهلی هیچ نشانی از سینمای کیمیایی در دهه 40 و چند سال بعد از انقلاب را ندارد. حتی می توان گفت بیشتر شبیه کارهای ضعیف و شعاری حاتمی کیاست. شاید بتوان گفت نام قاتل اهلی خیلی اتفاقی عنوان قاتل کیمیایی و سینمایش باشد.  قاتل اهلی مشکلش در تدوین نیست، فیلم‌نامه‌ای است که از ایرادات منطقی و شخصیت‌هایی رنج می‌برد که به‌ هیچ‌ وجه به آن ها پرداخت‌ نشده‌ اند. بازی‌ های بد بازیگران و داستان بی‌ سروته و شعارهایی که به هم نمی‌آیند همه دست به دست هم داده اند تا فیلم به بدترین شکل ممکن ساخته شود. اختلافات عوامل فیلم مسلماً مشکلی در فیلم ایجاد نکرده است. آقای دکتر جلال سروش ( با بازی پرویز پرستویی)، شخصیت اصلی فیلم، معلوم نیست چه کاره است. بازرگان است! سیاستمدار است! یا اقتصاددان! فقط معلوم است که مردی متدین است، یتیم‌ خانه‌ ای دارد و دست‌ به‌ خیر، حلال و حرام سرش می‌شود و از خدا می‌ترسد. اینکه معلوم نیست این کاراکتر در فیلم کیمیایی چه می‌خواهد به کنار، این‌همه خوبی و قانون مداری جلال سروش به یک‌ طرف، با یک تلفن و لابی کردن برای برگزاری کنسرت‌ های بهمن که دختر سروش، مهتاب (پگاه آهنگرانی) شیفته اوست، یک‌طرف. وقتی جلال سروش با یک تلفن ترتیب برگزاری کنسرت‌های بهمن را می‌دهد، پدر بهمن حق ندارد که فکر کند خود سروش عامل برهم زدن کنسرت‌ها بوده است؟ بیننده چطور، می‌تواند این کاراکتر را بفهمد، دوستش داشته باشد یا به حرفش و صداقتش اعتماد کند؟ شخصیت سیاوش (امیر جدیدی) که از یتیم‌ خانه سروش آمده و مانند پسرش است در این داستان چه می خواهد؟ اگر این‌قدر به سروش نزدیک است پس چرا یک کلیپ کوتاه او را به مهره‌ای سوخته در نظر سروش تبدیل می کند و هرچقدر تلاش می‌کند به سروش بفهماند طرف اوست، گوش نمی‌دهد؟ چرا به روزنامه می‌رود و شایعه اعتیاد بهمن را بر سر زبان می‌اندازد و بعد برای سروش جانش را می‌گذارد؟ عاشق دختر سروش است؟ بیننده چه چیزی از این عشق می‌بیند؟ در سکانسی که بهمن و سروش با هم روبرو می‌شوند، هرکدام دقیقاً چه می‌گویند؟ این چه دیالوگ‌ نویسی است که تمام مدت بینندگان از هم می‌پرسند، چی شد، چی گفت، یعنی چی؟ حاج جلال که به‌جای خود سیاوش را می‌فرستد جلو و خودش از پشت تریبون‌های رسمی سخنرانی می‌کند، چه شباهتی به قهرمانان کیمیایی دارد؟ اصلاً کیمیایی در «قاتل اهلی» چه می‌خواهد بگوید، انتقادش به کجاست؟ به چه چیزی اعتراض دارد؟ مسلماً کیمیایی با هنر فیلم‌سازی‌اش می‌تواند بیننده را مسحور صحنه هایش کند. حرکت دوربینش مثل همیشه مبهوت‌ کننده است. اما آنجا که فرم به کنار می‌رود و جهان ذهنی کیمیایی شکل می‌گیرد، جهانی که شبیه نمونه گروتسکی از دنیای واقعی است، با چیزی روبرو می‌شویم که شبیه آشفته‌ ترین خیالات موهوممان است.پرویز پرستویی هم مثل همیشه درخشان بازی نمی کند. او ادامه کاراکتر بادیگارد یا به نام پدر را بازی می‌کند. پولاد کیمیایی ثابت کرده بازیگر خوبی نیست و پگاه آهنگرانی به‌ اندازه کاراکترش سرگردان است. امیر جدیدی هم هیچ حضور مثبتی روی پرده ندارد و نه به فیلم و نه به داستان کمکی نمی کند. ساده تر اینکه آن‌قدر فیلم‌نامه کیمیایی ضعیف است و آن‌ قدر بد شخصیت‌ پردازی شده که حذف هیچ‌ کدامشان لطمه جدی به داستان نمی‌زند و در آشفته‌ بازار قاتل اهلی بیننده با هیچ شخصیتی هم ذات پنداری نمی‌کند. بگذریم از نقش لعیا زنگنه و سفره دیزی که پهن کرده و چادر به‌ سر و خندان به استقبال حاج‌ آقایش می‌آید و دیگر او را نمی‌بینیم. شخصیت‌های «قاتل اهلی» نه انگیزه‌شان مشخص است و نه اهدافشان. حتی شخصیت اصلی داستان تکلیفش با بیننده روشن نیست که آیا باید دوستش داشت یا برای همه لات‌بازی‌هایش از او متنفر شد؟ در پایان فیلم هم در یک برداشت دسته چندمی، قاتل اهلی رضا موتوری وار تمام می‌شود و بیننده می‌ماند و این سؤال که قاتل اهلی که بود؟ حاج‌آقا نور (پرویز پور حسینی)؟ به کدام نشانه؟ سیاوش؟ یا خود فیلم؛ قاتل اهلی به‌آرامی و بی‌صدایی مخاطبش را می‌کشد و همه آنچه از سینمای کیمیایی می‌شناختیم را تبدیل به یک رؤیای دور از دسترس و محال می‌کند.