رضا کیانیان (به انگلیسی: Reza Kianian) در سال ۱۳۳۰ در محله میدان خراسان تهران به دنیا آمد. به گفته خودش پدرش باستانی کار قدیمی تهران و همدوره هفت کچلون و حسین رمضون یخی بود. رضا دومین فرزند خانواده و دارای ۴ برادر و دو خواهر می‌باشد. او در ۱ سالگی به همراه خانواده به مشهد نقل مکان کرد. در مشهد علاوه بر گذراندن دوران تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در حوزه علمیه مشهد به تحصیل دروس فقهی و اسلامی نیز پرداخت. اولین استاد بازیگری او برادرش داوود بود که در سال ۱۳۴۵ وی را در نمایشنامه از پانیفتاده‌ها به قلم غلامحسین ساعدی کارگردانی کرد. رضا به مدت سه سال در گروه تئاتر برادرش داوود فعالیت داشت. وی در سال ۱۳۵۵ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته تئاتر فارغ‌التحصیل شد. همسر او هایده قراچه داغی، خواهرزادهٔ سهراب سپهری است.

فعالیت‌ها

سینما و تلویزیون

کیانیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با حضور در فیلم تمام وسوسه‌های زمین ساخته حمید سمندریان آغاز کرد. کیمیا ساخته احمدرضا درویش اولین کار قابل توجه او بود. سینما سینماست و آژانس شیشه‌ای نقطه اوج او در سینما بود، وی در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم آژانس شیشه‌ای جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را گرفت و در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم کیمیا کاندیدای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد نقش دوم بود. فیلم‌های سینما سینماست، گاهی به آسمان نگاه کن، ماهی‌ها عاشق می‌شوند، یک حبه قند، فرش باد،کیمیا، یک تکه نان و روبان قرمز از کارهای شاخص او به‌شمار می‌رود و کیانیان در این آثار بازیهای متفاوت و فوق‌العاده‌ای را به نمایش گذاشت. او برای بازی ماندگارش در فیلم خانه‌ای روی آب نیزسیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر بدست آورد. معروف‌ترین نقش تلویزیونی رضا کیانیان نقش جمشید در سریال شلیک نهایی به کارگردانی محسن شاه‌محمدی می‌باشد. شهرت و محبوبیت کیانیان در نقش جمشید چنان بود که مدل مو و لباس‌های جمشید در میان جوانان و به نام مدل جمشیدی رایج شد. بطور یقین بحث برانگیزترین و جنجالی‌ترین نقش تلویزیونی وی در سریال‌های، کیف انگلیسی در نقش یک روحانی مسن و در دوران سرکشی در نقش یک قاضی می‌باشد. برجسته‌ترین کار کیانیان در تلویزیون بازی وی در سریالمختارنامه در نقش عبدالله بن زبیر، خلیفه بزرگ زبیری در مکه است که علاوه بر آن که متفاوت‌ترین نقش هنری وی محسوب می‌شود، اولین کار تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری است. وی یکی از بازیگران ثابت مجموعه تلویزیونی وکلای جوان نیز بوده‌است. قلب یخی و شاهگوش نیر آثار او در بخش نمایش خانگی به حساب می‌آید. در سال ۲۰۱۴ از وی برای ایفای نقش در سریالمیهن دعوت شد، اما کیانیان این پیشنهاد را رد کرد، وی در اینباره گفت: هرگز دوست ندارم در اثری بازی کنم که به ملتم توهین کنند.

نمایش‌های آنتیگونه، خرده بورژوا، چهره‌های سیمون ماشا، ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی، یادگار سال‌های شن از جمله کارهایی است که کیانیان از سال ۱۳۴۵ در عرصه تئاتر به بعد درآن‌ها بازی کرده‌است. او در فروردین ۱۳۸۹ با بازی در نمایش پروفسور بوبوس به کارگردانی آتیلا پسیانی بعد از ۶ سال دوری از تئاتر دوباره به صحنهٔ نمایش بازگشت.

او علاوه بر بازیگری در زمینه طراحی صحنه و فیلمنامه‌نویسی و مجسمه‌سازی و عکاسی هم کار کرده و در سال ۱۳۷۷ برای طراحی صحنه نمایش نیلوفر آبی برنده جایزه بهترین صحنه آرایی شد. کیانیان نویسنده، فیلمنامه‌نویس و عکاس نیز می‌باشد. کارهای عکاسی وی در دو نمایشگاه انفرادی در سالهای ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹ و در بیش از پنج نمایشگاه گروهی به نمایش گذاشته شده‌است. وی در زمینه نویسندگی فیلمنامه نیز فعال است، رای باز در سال ۱۳۸۱، دمرل در سال ۱۳۷۲ و پاتال و آرزوهای کوچک در سال ۱۳۶۸ از مجموعه فعالیت‌های او در این زمینه است. در سال ۱۳۸۶ نمایشگاه انفرادی مجسمه‌های خود را افتتاح کرد. در سال ۱۳۹۱ اکشنر حراج تهران بود. این حراج اولین حراج به سبک کریستیز در ایران بوده و با موفقیت چشمگیری روبه رو شد.

رضا کیانیان در سال ۱۳۹۳ دو جایزه خود را برای حمایت از بی‌خانمان‌ها به حراج گذاشت، وی دیگر هنرمندان را دعوت کرد تا سین تازه‌ای را با عنوان سرپناه برای بی‌خانمان‌ها به سفره هفت سین اضافه و آنها نیز بخشی از جوایز خود را برای کمک به این حرکت اهدا کنند. وی در آذر ۱۳۹۳ از همه مردم خواست تا برای کمک به بیمارانی که سرطان مغز استخوان‌دارند به بیمارستان شریعتی مراجعه کنند. کیانیان در سال ۱۳۹۴ بعد از حادثه منا از مردم خواست تا به کمپین یک میلیون امضا به سازمان ملل برای پیگیری فاجعه منا بپیوندند.

در سال ۱۳۹۵ با ایجاد کمپینی تحت عنوان #من_دریاچه_ارومیه_هستم و ثبت پیامکی امضای یک میلیون و هفتصد هزار نفر، از بی آبی در ایران و علی‌الخصوص دریاچه ارومیه حمایت کرد و در دهم آبان ۱۳۹۵ با ارائه نامه‌ای که خود نوشته بود و سی دی حاوی امضاهای ثبت شده توسط مردم در نمایندگی سازمان ملل در تهران حضور یافت.