مارلون براندو (Marlon Brando, Jr.) (تولد ۳ آوریل ۱۹۲۴ – درگذشته ۱ ژوئن ۲۰۰۴) هنرپیشه آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار و ستوده شده‌ترین بازیگر تاریخ سینمای قرن بیستم جهان است. او پیش کسوت سبک معروف «متد اکتینگ» بود که بلافاصله پس از او بازیگرانی مانند جیمز دین و مونتگومری کلیفت و سال‌ها بعد پل نیومن، داستین هافمن، آل پاچینو و رابرت دنیرو با درخشش خود این سبک را در سینمای آمریکا تثبیت کردند.

او یکی از تأثیرگذارترین بازیگران تاریخ سینما است. بسیاری بهترین نقش او را ويتو كورلئونه در پدرخوانده می‌دانند. این بازیگر آمریکایی در بین بسیاری از علاقه‌مندان به سینما و منتقدان به عنوان «بهترین بازیگر تاریخ سینما» شناخته‌ می‌شود. آنچنان که خودش بیان کرده هرگز فکر نمی‌کرده در جهان سینما به چنین شهرتی برسد و می‌گوید:

همه‌چیز اتفاقی شد، اگر خوش شانس نمی‌بودم و بازیگر نمی‌شدم، معلوم نیست که قرار بود سر از کجا دربیاورم. احتمالاً یک شیاد و کلاهبردار می‌شدم. کلاهبردار خوبی می‌شدم.

او در دوران نوجوانی به اجبار پدر وارد آکادمی نظامی شد، ولی آن را نیمه تمام گذاشت. بعدها به آکادمی بازیگری استلا آدلر (زنی که تا کنون یکی از بزرگترین استادان بازیگری مخصوصاً در رشته تئاتر شناخته می‌شود) رفت و سپس به تئاتر برادوی راه‌یافت. در واقع بیشتر بازیگران بزرگ هالیوود مدتی را در تئاتر برادوی کار کردهٰٰ‌اند. با نمایش تئاتری اتوبوسی به نام هوس که بعدها در فیلم آن را نیز نقش‌آفرینی کرد نامش سر زبان‌ها افتاد. همچنین بنا به گفته خودش نقدهایی که بعد از تئاتر اتوبوسی به نام هوس در روزنامه‌ها نوشته شد یکی از دلایلی است که او در تمام عمر خود رابطهٔ خوبی با روزنامه‌ها و مجلات نداشت، روزنامه‌ها در مورد این نمایش که مارلون در آن نقش یک مرد بی‌احساس و وحشی را بازی می‌کرد نوشته بودند که مارلون براندو در حقیقت شخصیت خود را در این نمایش به صحنه برده است. او بعد از سه سال پیایی بازی در نمایش تئاتر اتوبوسی به نام هوس بالاخره قراردادهایی با کمپانی‌های سازنده فیلم نوشت و در اولین فیلم سینمایی‌اش به نام مردان که در آن نقش یک سرباز معلول را بازی می‌کرد ظاهر شد. او خیلی زودتر از هر کسی در جهان سینما راه خود را به سوی ترقی و شهرت باز کرد و طی سال‌ها نقش‌آفرینی در مقابل دوربین همیشه به سلطان صحنه‌ها مشهور بود.

مارلون براندو جونیور، سوم آوریل ۱۹۲۴ در اوماهای نبراسکا چشم به جهان گشود، مادرش بازیگر تئاتر بود  و پدرش در تولید مواد شیمیایی فعالیت داشت. یازده ساله بود که همراه با خانواده به ایلی نویز مهاجرت کرد. در این زمان والدینش از یکدیگر جدا شدند و مدتی کوتاه همراه با خواهرش جوسلین و فرانسز با مادرش زندگی کرد. او خود دربارهٔ دوران کودکیش می‌گوید:

«ما در شهری کوچک زندگی می‌کردیم، و مادرم یک دائم‌الخمر بود. زمانی‌که مادر می‌رفت و گم می‌شد، ما نمی‌دانستیم که او کجاست. برایم عادت شده بود که بروم و او را از زندان در بیاورم. خاطرات او حتی اکنون نیز مرا پر از شرم و خشم می‌کند.»

تمایل مارلون به بازیگری در تئاتر وابسته به حرفه و ترغیب‌های مادرش بود. پیش از مارلون، خواهرش جوسلین جذب بازیگری شد. جوسلین به نیویورک رفت تا در آکادمی هنرهای دراماتیک آمریکا به آموزش بازیگری مشغول شود. بعدها او سر از برادوی درآورد و بازیگری در تلویزیون و سینما را نیز به تجربیات خود افزود. پس از آنکه دیگر خواهر مارلون به نیویورک رفت تا در رشته هنر تحصیل کند او نیز راه خواهرش را در پیش گرفت. براندو دوران کودکی تلخ و سختی را از سر گذراند و چندین بار از مدرسه اخراج شد تا در ۱۶ سالگی به مدرسه نظام رفت جایی که پدرش قبلاً به آنجا رفته بود. مارلون نوجوان در مدرسه نظامی به فعالیت‌های نمایشی مشغول شد. او نظم محیط‌های نظامی را تاب نمی‌آورد. بارها از مدرسه فرار کرد و دستگیر شد هر چند هم کلاسی‌هایش او را دوست داشتند و از او حمایت می‌کردند، اما عاقبت تصمیم گرفت تحصیل در مدرسه نظام را نیمه کاره رها کند.

زندگی شخصی

براندو آشکارا دوجنسگرا بود. وی در مصاحبه‌ای در این باره گفت: ‘مانند تعداد بیشماری از دیگر مردان من هم رابطه همجنسگرایانه داشته‌ام. این یک چیز عادی ست، من هم اهمیتی نمی‌دهم دیگران ممکن است چه فکر کنند. در کتاب‌های زندگی‌نامه‌ای که درباره براندو انتشار یافته‌است به رابطه عاشقانه وی باجیمز دین، کری گرنت، لارنس الیویه و راک هادسن اشاره شده‌است.

ورود به تئاتر

براندو در سال ۱۹۴۲ به مدرسه تئاتر حرفه‌ای آمریکا پیوست و در این مکان به تجربه‌های کارگاهی تئاتر دست زد. پس از آن بود که سر از اکتورز استودیو درآورد و تحت آموزش استلا آدلر استاد بزرگ بازیگری زمان قرار گرفت و در این دوران، بازیگری به شیوه استانیسلاوسکی را آموخت. هر چند همواره با آدلر در کشمکش بود و عاقبت اکتورز استودیو را رها کرد.

براندو به خاطر خلق و خوی معترض و ناخوشایندی که داشت، باعث شده بود تا از یکی دو کار تئاتری اخراج شود. بعد به عضویت یک گروه محلی درآمد و با نمایش «مادر را به یاد می‌آورم» به برادوی پا گذاشت. در سال ۱۹۴۸ و در سن ۲۴ سالگی به نقش اس*تنلی کوالسکی در نمایش «اتوبوسی به نام هوس» در برادوی روی صحنه رفت. ایفای نقش یک کهنه سرباز در نمایش «کافه تراک لاین» نامش را بر سر زبان‌ها انداخت. هر چند این نمایش با شکستی تجاری همراه شد، اما منتقدان چنان از قدرت بازیگری براندو به وجد آمده بودند که او را «متعهدترین بازیگر برادوی» نامیدند. در سال ۱۹۵۳ براندو در نمایش «سلاح‌ها و مرد» به کارگردانی لی فالک نیز خوش درخشید. او برای بازی در این نقش پیشنهاد دستمزد هفته‌ای ۱۰۰۰۰ دلاری در برادوی را رد کرد تا در این نمایشنامه در بوستون روی صحنه برود در حالی که تنها ۵۰۰ دلار دستمزد هفتگی می‌گرفت، این آخرین نقش آفرینی مارلون براندو روی صحنه تئاتر بود.

زندگی سینمایی و فیلم های شاخص

پس از درخشش روی صحنه در نمایش تئاتری «اتوبوسی به نام هوس» از سوی الیا کازان فیلمساز نامدار دوران دعوت شد تا در نسخه سینمایی این نمایش به نقش آفرینی مشغول شود. شخصیت استنلی کوالسکی در نسخه سینمایی نمایشنامه کلاسیک «اتوبوسی به نام هوس» با نام براندو عجین شد و شهرتی جهانی یافت. این فیلم و فیلم «در بارانداز» (هر دو به کارگردانی الیاکازان) در دهه ۱۹۵۰ نام براندو را به عنوان استعدادی جدید در بازیگری سینما بر سر زبان‌ها انداخت. او در میانسالی با ایفای نقش دن ویتو کورلئونه در فیلم «پدرخوانده» نام خود را جاودانه ساخت. نقشی که دومین جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را برایش به ارمغان آورد.